fot. Muzeum Historii Polski

Ranking Publiczności: serca Polaków podbite (ponownie) przez Kazimierza Wielkiego

Wybory, trzeba dodać, spośród aż 28 królów! W głosowaniu internetowo-urnowym wzięło udział ponad 25 400 osób. Niektórzy głosowali online, inni osobiście korzystając z urn ustawionych w siedzibie Muzeum Historii Polski na terenie warszawskiej Cytadeli. 

Zdaniem współczesnych Polaków najlepszym władcą Polski był Kazimierz III Wielki. Ten sam, który „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”. Kazimierz był budowniczym miast, zamków i prawa. I, co rzadkie wśród władców – miał opinię człowieka, który nie tylko myślał o sobie, ale i o swoich poddanych. Czyli – pierwszy „król społeczny”.

Na drugim miejscu uplasowała się… niespodzianka? Jadwiga Andegaweńska – królowa o sercu świętej i sile negocjatora. Chrystianizowała Litwę, fundowała Akademię Krakowską i ogólnie była królową, której nie powstydziłby się żaden renesansowy startup. Można powiedzieć: Jadwiga – pierwsza kobieta sukcesu na polskim tronie. Zresztą, tytułowała się „królem”, bo „królowa” brzmiała zbyt... miękko.

Na trzecim miejscu uplasował się patron całego wydarzenia – Bolesław Chrobry, pierwszy koronowany król Polski. Chrobry był człowiekiem czynu, miecza i nieznośnej dumy. Gdyby żył dziś, prawdopodobnie prowadziłby podcast pt. „Z mieczem po Europie” i miałby sporo followersów.

Ranking Historyków: chłodne głowy, gorące nazwiska

Równolegle z głosowaniem ludu, odbyło się głosowanie 30 historyków, którzy w  czterech kategoriach ocen: wewnętrzna polityka, zagraniczna polityka, reakcja na wyzwania epoki, wpływ na wolność poddanych – dokonali swojego wyboru.

Tutaj podium wyglądało zgoła inaczej:

Zwyciężył wyraźnie Kazimierz IV Jagiellończyk – człowiek, który mógłby w CV wpisać: „przywróciłem Polsce Pomorze, rozgromiłem Krzyżaków, a potem... miałem 13 dzieci, z czego połowa została królami Europy.” Prawdziwy tata polityki dynastycznej.


Drugie miejsce zajął Władysław II Jagiełło – Litwin z importu, który z Polski zrobił imperium, a z Grunwaldu – miejsce, które do dziś odwiedzają tysiące fanów cosplay’u w zbrojach. Stworzył unię z Litwą i pokazał, że wspólnota może się opłacać (szczególnie jak ma się wspólnego wroga w białym płaszczu z krzyżem).

Ostatnie miejsce na pudle przypadło Zygmuntowi II Augustowi – ostatniemu Jagiellonowi, ale za to jaki! Dzięki niemu podpisano Unię Lubelską, czyli jeden z bardziej udanych związków w historii polityki (czego nie można powiedzieć o jego małżeństwach). Po nim już nic nie było takie samo – poza nazwą sejmu.

Dwa rankingi, dwa światy

Ranking publiczności i ranking historyków różniły się jak Jadwiga od Zygmunta Wazy. Pierwsi kierowali się sercem, emocjami i legendą – drudzy tabelkami, kontekstami i twardą faktografią. I bardzo dobrze. Bo historia to nie tylko daty i traktaty, ale też pamięć, emocje i to nieuchwytne „coś”, co sprawia, że patrzymy na daną postać jak na bohatera (albo antybohatera) naszych narodowych opowieści.

Wyniki ogłoszono 6 lipca 2025 podczas historycznego pikniku „Uczta u Chrobrego” – wydarzenia, na którym można było posłuchać debat, zjeść coś lepszego niż średniowieczna kasza i poznać historię nie z podręcznika, tylko z opowieści, rekonstrukcji i… rozmów przy stole. Bo historia żyje – i ma się całkiem nieźle.

Władcy się zmieniali, granice się przesuwały, zamki się budowały (i burzyły), ale jedno pozostało niezmienne: Polacy mają opinię o wszystkim. Także o swoich królach. I choć jeden ranking stawia na rozum, a drugi na serce – oba pokazują to samo: nasza historia jest barwna, złożona i… nie do końca przewidywalna.