Tydzień Męskiego Zdrowia to pretekst, by pomyśleć o sobie. Nie tylko w kontekście formy, ale przede wszystkim tego, co dzieje się w Twoim ciele od środka. Wielu mężczyzn ignoruje sygnały ostrzegawcze takie jak przemęczenie, brak energii, zadyszka po wejściu na 2 piętro, czy odkłada wizytę u lekarza na wieczne „kiedyś”. Czas podejść do tematu kompleksowo – niezależnie od wieku, stylu życia czy stanu zdrowia. Prewencja jest najprostszą formą ratowania życia i zdrowia.

Nie jesteś niezniszczalny, serio

Facet potrafi ciągnąć na rezerwie tygodniami, bo przecież „twardym trzeba być nie miętkim”. Problem w tym, że organizm to nie czołg. Nawet jeśli na zewnątrz wszystko wygląda jak skała, w środku może się już gotować. Wątroba nie zregeneruje się od samego „dam radę”, serce nie zna pojęcia deadline, a układ nerwowy w końcu wystawi rachunek – często z dużym opóźnieniem i jeszcze większymi odsetkami. Nie ma się co oszukiwać. Mamy tendencję do przeciążania systemu jakby był niezniszczalny, a przecież nawet najmocniejsze silniki zacierają się, jeśli się o nie nie dba.

Aktualizacja systemu

Nawet najtwardszy twardziel musi o siebie zadbać. Ciało zaczyna od wysyłania subtelnych sygnałów, które choć pozornie błahe, lekceważone mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. Na co zwrócić uwagę? Brak energii, problemy z koncentracją, rozdrażnienie, słabsza kondycja, ciągła ochota na słodycze lub fast food, bóle pleców, szyi, barków… Jeśli zauważasz, że któryś z tych symptomów notorycznie powraca, warto rozważyć krótki restart i aktualizację systemu.

Chcesz wiedzieć, co cię wykańcza? Odpowiedzi może być wiele, ale najczęstsze powody złego samopoczucia to:

1. Zajeżdżanie się pracą bez odpoczynku – brak snu, notoryczne nadgodziny, ciągła presja wyników – wielu z nas jedzie na ambicji, ignorując to, że ciało i głowa potrzebują przerwy. Chroniczny stres podbija kortyzol, rozwala układ nerwowy, serce i testosteron. W takich warunkach, jadąc na najwyższych obrotach, każdy silnik prędzej czy później się przegrzeje. Sen po pięć godzin, zero wolnych weekendów, ciągłe zadania do odhaczenia – to nie jest „ambicja”, tylko autostrada do wypalenia. Organizm nie jest z tytanu – bez regeneracji traci odporność i siłę. Chcesz grać długo? Naucz się odpoczywać, zanim zaczniesz grać o życie. Sen to nie luksus – to ładowarka. Nie da się wygrać maratonu z odciętym zasilaniem.

2. Dieta złożona z byle czego – fast foody, napoje energetyczne, dużo mięsa, mało warzyw – brzmi znajomo? Organizm zamiast paliwa dostaje śmieci, które zapychają układ trawienny, osłabiają odporność i podkręcają stany zapalne. Kebab na obiad, energy drink zamiast śniadania, czipsy wieczorem – niby nic wielkiego, ale wrzucasz do środka paliwo, które zatyka filtry. Tłuszcz trzewny nie wybacza, flaki się buntują, energia siada. Ciało potrzebuje konkretów: białko, warzywa, woda, regularność. Nie musisz jeść jak jogin, ale ogarnij podstawy. Zacznij dzień porządnie, nie fastfoodem. Bo jak wlewasz syf, to się nie dziw, że się dymi spod maski.

3.  Brak ruchu albo siedzący tryb życia – z samochodu do biura albo przeciążanie się na siłowni bez regeneracji – obie skrajności prowadzą do kontuzji, problemów z kręgosłupem i zaburzeń hormonalnych. Jeśli twoja jedyna aktywność to sprint do windy, organizm się buntuje. A z kolei ci, którzy katują się na siłowni bez planu i regeneracji, też fundują sobie kontuzje i przemęczenie. Klucz to regularność, nie ekstremum. Trzy razy w tygodniu – siłownia, rower, spacery z tempem, które czujesz w nogach. 

4. Zamiatanie emocji pod dywan – mężczyźni rzadko mówią o emocjach. Stres, frustracja, lęk - duszone latami w końcu znajdują ujście w ciele i pojawia się ból głowy, bezsenność, wrzody. Mężczyzna, który potrafi rozładować emocje – sportem, rozmową, czasem nawet psychoterapią – to nie mięczak. To facet, który nie daje się rozwalić od środka. Można gadać z kumplem, z partnerką, z trenerem – cokolwiek działa. Ale nie zostawiaj syfu na zapleczu, bo się przeterminuje i wybuchnie w najgorszym momencie.

5. Nałogi – każdy wypalony papieros to realny cios w płuca, serce i szerzej: zdrowie palacza. Palenie przyspiesza starzenie – tzw. „kod kreskowy palacza”, czyli zmarszczki w okolicach ust, szara cera, słabsze krążenie i zadyszka to tylko niektóre ze skutków palenia. Rzucenie papierosów to nie sprint, ale maraton. Droga jest długa, ale warta pokonania! Trzeba się do tego przygotować. Jak? Powiedz znajomym, że rzucasz. Będziesz miał dodatkowy motywator. Zadbaj o odpowiednią dietę. Rusz się z kanapy! Idź do apteki – farmaceuta doradzi ci, jakie tabletki, gumy, spreje czy plastry z nikotyną powinieneś wybrać. Jeśli to nie zda egzaminu – idź do lekarza! Zaleci ci odpowiednie leki na receptę lub bez. Skorzystałeś już ze wszystkich możliwych opcji, a papieros wciąż wraca do twojej dłoni? Wymień go na mniej toksyczny produkt z nikotyną. Taki, w którym nie wdychasz do płuc dymu, bo nie ma tu spalania. Przykładowo - może to być saszetka nikotynowa albo podgrzewacz tytoniu typu iqos iluma i. W obydwu nie ma substancji smolistych i nie wdychasz do płuc takiego syfu, jak paląc papierosa. Pamiętaj, że to raczej „lifehack” niż realne rozwiązanie problemu. Nadal przecież się trujesz, ale już nie w takim stopniu, jak paląc fajki. Mniej szkodliwych substancji nie oznacza, że ich tam wcale nie ma – są, tyle że w niższych dawkach. Dlatego nie spoczywaj na laurach, bo metę osiągniesz dopiero całkowicie rzucając ten nałóg.

Zadbaj o siebie zanim padnie napęd

Facet potrafi poświęcić sobotę na czyszczenie felg szczoteczką. Ale z badaniami czeka 10 lat, bo "jakoś to będzie". No to news: rak prostaty "na początku nie boli”. Cukrzyca też długo się nie odzywa. Nadciśnienie to cichy zabójca. Więc przestań się bać lekarza bardziej niż wiertarki u dentysty. To nie test na męskość. To dowód, że masz jaja i dbasz o siebie jak trzeba. Zrób przegląd techniczny. Od czego zacząć? W pierwszej kolejności zrób proste badania krwi – podstawową morfologię, OB i CRP. Mogą one wykryć stany zapalne, anemię, infekcje lub inne nieprawidłowości w organizmie – nawet jeśli czujesz się dobrze. Badanie poziomu glukozy na czczo pozwala wykluczyć cukrzycę typu 2. Lipidogram z kolei ocenia poziom cholesterolu i trójglicerydów – kluczowych wskaźników w profilaktyce chorób serca i miażdżycy. Pomiary i badanie EKG mogą ujawnić problemy z sercem na wczesnym etapie. Enzymy wątrobowe, kreatynina i badanie ogólne moczu – to zestaw, który pozwala ocenić, jak pracują organy odpowiedzialne za detoksykację i filtrację.

Nie chodzi o to, żeby być ideałem z okładki fitness magazynu ani żeby nagle medytować przy sałacie. Chodzi o to, żebyś nie skończył jak silnik, który padł przez ignorowanie kontrolek. Praca, papierosy, zła dieta, brak snu i unikanie lekarzy – każdy z tych elementów osobno może nie zabić, ale razem robią z twojego organizmu pole minowe. Facet, który naprawdę ogarnia życie, to nie ten, który się zajeżdża, tylko ten, który wie, kiedy zwolnić, kiedy się przebadać, kiedy zamienić złe paliwo na lepsze. Modernizacja systemu nie boli – daje ci tylko więcej mocy, lepszy moment obrotowy i szansę, że po czterdziestce nadal będziesz mógł wcisnąć gaz. Więc zrób ten przegląd. I traktuj siebie przynajmniej tak dobrze, jak traktujesz swoje auto. Ono bez ciebie nie pojedzie. Ty bez siebie – też nie.