Polska krew

Pękasz z patriotycznej dumy na myśl o Koperniku, Chopinie czy Marii Skłodowskiej-Curie? Wkład naszych rodaków w rozwój ludzkości jest dużo większy, chociaż często bardziej ukryty.
Lunar Roving Vehicle


Jeżeli dogłębnie zbadać ostatnie dziesięciolecia, okaże się, że w powstaniu kluczowych wynalazków, lekarstw a a nawet utworów mieli udział ludzie z polską krwią w żyłach! Oto lista 21 najwybitniejszych postaci, o których nie wiedziałeś, że są twoimi rodakami. W całości albo chociaż po części...

APPLE

Ojciec Steve’a „Woza” Wozniaka zapewnił synowi odpowiednią ilość polskiej krwi w żyłach. Z pewnością to pula słowiańskich genów pozwoliła temu urodzonemu w 1950 roku w kalifornijskim San José geniuszowi informatyki i inżynierii na iście ułańską szarżę przez świat komputerów. Właśnie on w latach 70. ub. wieku skonstruował pierwsze maszyny firmy spod znaku nadgryzionego jabłka, założonej ze Steve’em Jobsem i Ronaldem Waynem.

ASTROŁAZIK
Aby amerykańscy astronauci mogli wozić się w wielkim stylu po powierzchni naszego satelity, niezbędna im była odpowiednia fura. A taką, nazwaną Lunar Roving Vehicle (LRV), zaprojektował dla NASA urodzony pod Hrubieszowem Mieczysław Bekker. Można więc stwierdzić, że uczestnicy misji Apollo 15, 16 oraz 17 w latach 70. ub. wieku bujali się po Księżycu dzięki Polakowi.

AXL ROSE

Gwiazdor rocka, lider zespołu Guns N’ Roses, urodzony w roku 1962 w amerykańskim stanie Indiana. Choć, jak wieść gminna niesie, z kraju nad Wisłą pochodziła jego babcia, to w latach 90. ów rudy huncwot zbulwersował świat wypowiedzią, iż „nigdy nie zagra koncertu dla Polaków ani Żydów”. Jednak biorąc pod uwagę fakt, iż jego słynny skrzekliwy głos można było usłyszeć na żywo w Warszawie (2006) oraz Rybniku (2012), to zapewne tylko żartował.

steve.jpg

CHARLES BRONSON

Zmarły w 2003 r. archetyp hollywoodzkiego twardziela i jedyny w historii mężczyzna, który z wąsami nie wyglądał groteskowo jak handlarz używanymi samochodami spod Mławy. Urodził się 93 lata temu jako Charles Dennis Buchinsky, jedno z czternaściorga dzieci w rodzinie litewsko–polskich emigrantów, którzy przybyli za chlebem do amerykańskiego stanu Pensylwania. Nie powinno więc dziwić, jak genialnie zagrał polskiego żołnierza w kultowym filmie „Parszywej dwunastce” z 1963 roku.

COMMODORE, ATARI, AMIGA
Jacek Trzmiel, urodzony w 1928 r. w żydowskiej rodzinie z Łodzi, po przetrwaniu ciężkich wojennych lat wyemigrował w 1947 roku do USA, zmieniając imię i nazwisko na Jack Tramiel. To on założył w 1954 r. firmę Commodore zajmującą się naprawą maszyn do pisania. Po latach zaczęła produkcję kalkulatorów, a potem kultowych do dziś komputerów Commodore, stając się w końcu właścicielem słynnych marek Amiga oraz Atari.

THE DOORS
doors.jpg Chociaż w legendarnym zespole najbardziej znaną postacią był wokalista Jim Morrison, to jednak rolę mózgu kapeli pełnił Ray Manzarek. Przyszedł na świat w 1939 roku w rodzinie polskich emigrantów osiadłych w Chicago. To właśnie z jego inicjatywy powstała legendarna grupa, w której pełnił funkcję klawiszowca i basisty oraz głównego kompozytora. Pięknymi powiewami polskości w utworach The Doors są momenty takie jak szopenowski polonez As–dur wpleciony w piosenkę „Hyacinth House”.


DŹWIĘK W FILMIE
Kto wie, być może do dziś oglądałbyś nieme kino (oszczędzając przy okazji pieniądze, które wydałeś na zestaw głośników surround), gdyby nie pan Joseph Tykociński–Tykociner urodzony w 1877 roku we Włocławku, a zamieszkały na jankeskiej ziemi. To właśnie on w roku 1922 zaprezentował zdumionemu światu pierwszy film, w którym obrazowi towarzyszyła fonia. Gdy pan Joseph zakończył prace nad udźwiękowieniem filmów, z nudów wymyślił również radar, czyli urządzenie, które pomogło aliantom wygrać II wojnę światową.

GPS

System nawigacji satelitarnej Global Positioning System znowu ułatwił ci szybkie i sprawne dotarcie do celu? Za tym wspaniałym wynalazkiem stoi Departament Obrony USA, a precyzyjniej – zespół inżynierów pod dowództwem dr. Leonarda Kruczynskiego, naukowca z płynącą w żyłach polską krwią, który prace nad technologią przydatną wojskowym i cywilom cierpiącym na słabą orientację w przestrzeni rozpoczął już w roku 1974.

INTERNET

Kto jest ojcem tego najważniejszego ze wszystkich wynalazków nowożytności? Otóż podstawą działania internetu jest tzw. idea komutacji pakietów, za którą  stoi „nasz”, czyli urodzony w 1926 r. w Grodnie pan Pesah Baran. Jako dziecko przeprowadził się z rodziną do amerykańskiego Bostonu, gdzie (nosząc już imię Paul) uczył się pilnie, został jednym z najwybitniejszych informatyków i w latach 60. ub. wieku opracował podwaliny internetu, dzięki czemu możesz dziś oglądać durne filmiki w sieci.

KAMIZELKA KULOODPORNA
Tysiące żołnierzy, policjantów i cywili, którym życie uratowały te pancerne wdzianka, biją pokłony przed panią Stephanie Kwolek. Urodzona w 1923 r. w amerykańskiej Pensylwanii córka pary polskich emigrantów w roku 1964 wymyśliła kevlar, czyli lekki i pięciokrotnie wytrzymalszy od stali aramid, z którego wyprodukowano pierwsze niezawodne kamizelki kuloodporne.

KE$HA
Jak powszechnie wiadomo, pochodząca z Los Angeles 27–letnia panna Kesha „Ke$ha” Rose Sebert to jedna z największych współczesnych gwiazd muzyki pop. Niewielu zdaje sobie jednak sprawę, iż po babce ze strony matki jest ona również częściowo naszą rodaczką. Sama piosenkarka tłumaczy zresztą, iż jej imię (wymawiane jako „Kasza”) pochodzi od polskiej Kasi.

walkie.jpg

MARILYN MANSON
Jeden z najsłynniejszych skandalistów w historii muzyki rockowej, lider i wokalista zespołu Marilyn Manson, producent muzyczny oraz malarz przyszedł na świat 45 lat temu jako Brian Hugh Warner w Canton (amerykański stan Ohio). Ze strony ojca ma korzenie polsko–niemieckie i w młodości odebrał solidne wykształcenie w katolickiej szkole. Niestety później obrał zupełnie inną drogę – jest honorowym kapłanem  Kościoła Szatana.

PATEK PHILIPPE
Zegarki tej szwajcarskiej manufaktury to niekwestionowany numer jeden na świecie, wie o tym każde dziecko. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, przez polskiego szlachcica oficera kawalerii Antoniego Norberta Patka i Franciszka Czapka, naturalizowanego Polaka z czeskimi korzeniami, którzy po klęsce powstania listopadowego musieli emigrować do Genewy.

PETER STEELE
Choć matka pochodzącego z Nowego Jorku boga doom/gothic metalu i lidera zespołu Type O Negative miała pochodzenie islandzko–szkockie, to sam artysta (urodzony jako Petrus T. Ratajczyk) w wywiadach zwykł podkreślać przywiązanie do polskich korzeni ze strony ojca. Co ciekawe, w jego dalszej rodzinie znaleźć można było Rosjan i Gruzinów, w tym Józefa Stalina, który był ponoć kuzynem dziadka Petera.

THE SPECIAL ONE - ODKRYWCA AMERYKI
krzys.jpg
Opublikowane niedawno wyniki badań Manuela Rosy, portugalskiego i mieszkającego w Stanach historyka, są jednoznaczne: Krzysztof Kolumb nie był, jak mylnie wmawiano nam od setek lat, Włochem, lecz synem króla Polski Władysława III Warneńczyka, który wcale nie zginął w słynnej bitwie w 1444 r., lecz wyemigrował do Portugalii. Tam spłodził małego Krzysia, a ten, gdy już podrósł, odkrył Nowy Świat. I pomyśleć, że wciąż potrzebujemy wiz do USA!

ŚMIGŁOWIEC DWUWIRNIKOWY
Frank Piasecki, urodzony w 1919 roku w amerykańskiej Filadelfii syn polskich emigrantów, był pionierem w konstruowaniu helikopterów. Zasłynął zwłaszcza tworzeniem od lat 40. maszyn w tzw. układzie tandemowym (z dwoma dużymi wirnikami, jednym z przodu, drugim z tyłu), zwanymi „latającymi bananami”. Do dziś takie śmigłowce są nieocenione zwłaszcza w ratownictwie i transporcie.

WALKIE–TALKIE
Henryk Magnuski, warszawiak rocznik 1909, wyjechał do USA w roku 1939, tuż przed rozpoczęciem wojny. Został tam jednym z najbardziej cenionych inżynierów i stworzył m.in. słynny radiotelefon Motorola „walkie–talkie” SCR–300, pierwszą na świecie plecakową radiostację, która pomagała na polu walki amerykańskim żołnierzom i była praszczurem wszystkich krótkofalówek.

WAYNE GRETZKY
Tym, kim w historii koszykówki jest Michael Jordan, a w F1 Michael Schumacher, tym w długich dziejach hokeja na lodzie jest ów 53–latek z Ontario noszący pseudonim Wielki (The Great One). Wayne, jednogłośnie uznawany za najwybitniejszego gracza wszech czasów, częściowo jest Polakiem – jego rodzina ze strony ojca wywodziła się z naszego wówczas Grodna i wyemigrowała do Kanady.

WITAMINY

Kazimierz Funk był biochemikiem, który zrobił naprawdę wielką karierę naukową na Zachodzie, głównie z powodu odkrycia i wyodrębnienia owych organicznych związków chemicznych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Nieważne, czy jesteś zdrów w Przasnyszu, czy leczysz przeziębienie w Nowym Jorku, pomyśl z szacunkiem o tym urodzonym w 1884 r. w Warszawie naukowcu.

hel.jpg

WRANGLER
W latach 40. ub. wieku zawodnicy rodeo narzekali, że żadne dostępne na rynku spodnie nie spełniają ich potrzeb – w trakcie ujeżdżania wściekłych byków lub dzikich koni ocierały ich, uwierały lub pękały w strategicznych miejscach. Wszystko zmieniło się, gdy w roku 1947 firma Blue Bell zaprezentowała „pancerne” dżinsy oznaczone jako Wrangler 13MWZ, zaprojektowane przez pochodzącego z Łodzi krawca Bernarda Lichtensteina, zwanego Rodeo Benem. Projekt okazał się tak świetny, że jest produkowany do dziś.

WYTWÓRNIA WARNER BROS.
Znasz początki filmowego potentata z kalifornijskiego Burbank? Otóż firmę założyli czterej bracia z emigranckiej rodziny – trzej z nich urodzili się w Krasnosielcu, najmłodszy przyszedł na świat już w Ameryce Północnej. Nosili oni nazwisko Wonsal, które zmienili na Warner. Środki na rozkręcenie filmowego biznesu pochodziły z zastawienia zegarka ojca oraz konia. Reszta jest już iście hollywoodzką historią.


Artykuł pochodzi z miesięcznika CKM/4/2014

Dodał(a): Michał Jośko Piątek 30.05.2014