24 zimowe wydarzenia, które wstrząsnęły światem

Zimno? Kiedyś bywało jeszcze zimniej – dosłownie i w przenośni! W CKM przypominamy 24 lodowate wydarzenia, które zmieniły historię świata, a może i trochę twoją. Polecamy artykuł z archiwalnego numeru CKM 2/2017!
iStock-639253184.jpg

W czasach globalnego ocieplenia trudno uwierzyć, że kiedyś lód nie kojarzył się wyłącznie z czynnością seksualną, zaś niektóre epokowe wydarzenia miały miejsce podczas śnieżnych zamieci i mrozu (nie mylić ze znanym raperem). Ale tak było naprawdę. Przypomnijmy sobie te lodowate chwile w historii ludzkiej cywilizacji, które zszokowały naszą planetę bardziej niż grudniowa ciąża Roberta Lewandowskiego.

1. ZLECENIE DLA MICHAŁA ANIOŁA
1494 r.
Namalował freski w Kaplicy Sykstyńskiej, wyrzeźbił Pietę i Dawida, zaprojektował rzymski Kapitol. Jednak wielka kariera Michała Anioła, jednego z najsłynniejszych artystów w historii świata, zaczęła się od... polecenia ulepienia bałwana, jakie 19–letni Michał A. dostał od słynnego rodu Medyceuszy. Artystyczny bałwan–rzeźba rozpuścił się na wiosnę, fejm pozostał.

2. SŁONIE W ALPACH
218 r. p.n.e.
Na piechotę przez Alpy? Bez dróg i szlaków? Ze stadem słoni? Podczas śnieżnych zamieci? Nie ma problemu! Chociaż podczas tej ekstremalnej przeprawy Hannibal, wódz Kartaginy, stracił pół armii, to pozostałe pół wystarczyło, żeby dać Rzymianom solidnego łupnia.

3. CZŁOWIEK Z LODU
1991 r.
Z kolei nieudana wycieczka w Alpy wydziaranego jaskiniowca w okolicach 3300 r. p.n.e nie była wiekopomnym wydarzeniem – ale odnalezienie jego ciała już tak. Zwłoki Ötziego (jak go nazwano) były tak świetnie zachowane w lodowcu, że chciano wzywać policję, podejrzewając to jakiś współczesny zaginiony turysta. 5 tysięcy lat minęło, a stylówa na wytatuowanego brodacza się nie zmieniła.

4. BITWA NA LODZIE
1242 r.
Na długo przed „Grą o Tron” (zdjęcie powyżej) na środku zamarzniętego jeziora Pejpus starły się wielkie armie Aleksandra Newskiego i Zakonu Krzyżackiego. Rosjanie zmasakrowali Krzyżaków, a na koniec bitwy pod wszystkimi załamał się lód. Epic!

5. CIEMNE OKULARY JARUZELSKIEGO
1941 r.
Nieważne, czy generał Wojciech Jaruzelski wysyłał czołgi na polskie ulice, czy zasiadał do pokojowych rozmów z opozycją – zawsze miał na nosie ciemne okulary. Skąd się wziął jego słynny trademark? Ze śnieżnej zimy na Syberii, na którą przyszły przywódca PRL był deportowany w wieku 18 lat. Wyszedł tam na zaśnieżoną tajgę, pstryk!, i nabawił się ślepoty śnieżnej. Od tamtej pory przez całe życie musiał chronić swoje oczy za ciemnymi okularami.

6. STAN ZIMOWY
1981 r.
Skoro już o generale Jaruzelskim mowa, nie możemy nie zauważyć, że stan wojenny wprowadził on w Polsce nie wiosną, nie latem, ani nawet nie jesienią, ale w mroźny poranek 13 grudnia, przy temperaturze –10°C. Producenci koksowników i styropianu do dziś wspominają tamtą zimę z rozrzewnieniem.

7. OSTATNI MAMUT
ok. 2 000 r. p.n.e.
Egipskie piramidy już od dawna stały, kiedy na arktycznej wyspie Wrangla wymierały ostatnie mamuty. Tak, dopiero wtedy! Ale nie opłakuj ich za bardzo – jesteśmy przekonani, że niedługo, dzięki inżynierii genetycznej i klonowaniu, włochaci władcy zimy powrócą.

8. LETNIE ŁYŻWY
1908 r.
Kiedy na olimpiadzie zadebiutowało łyżwiarstwo? W 1908 roku na letnich igrzyskach w Londynie. A hokej? W 1920 roku na letnich igrzyskach w Antwerpii. Bo skoro można się bawić bez alkoholu, to można też jeździć na łyżwach bez zimy. Tylko, że to nie ma sensu...

9. ZIMNY NAPOLEON
1812 r.
Cesarz Francuzów „umiał w zimę”, co pokazał np. w bitwie pod Austerlitz (1805 r.) każąc strzelać artylerii w lód pod kroczącymi po zamarzniętym jeziorze Rosjanami. Ale jednak mistrzami w lodowe klocki byli, są i zawsze będą Ruscy. Odwrót Napoleona spod Moskwy w listopadzie i grudniu 1812 r. zakończył się totalną klęską. Mroźna rosyjska zima zabiła 200 tys. jego żołnierzy (w tym tysiące Polaków) i zmieniła historię świata na zawsze.

10. BIAŁY PIĄTEK
1916 r.
Napoleon walił z armat w lód pod nogami, a Austriacy i Włosi w czasie I wojny światowej walili w lodowe czapy nad głowami. W pewien grudniowy piątek połączyło się to z nagłą odwilżą i przyniosło efekt: seria gigantycznych lawin, która zeszła tego dnia z masywu Marmolada, zabiła około 10 tysięcy żołnierzy z obu stron.

11. ZŁY BAŁWAN
2000 r.
Świat nie jest taki sam od czasu premiery kultowego horroru pt. „Jack Frost 2: Zemsta zmutowanego zabójczego bałwana”. Nie musimy pisać, o co w tym filmie chodzi. Tytuł wyjaśnia wszystko...

12. STALINGRAD
1942/1943 r.
Krwawa bitwa, która odmieniła koleje II wojny światowej, toczyła się przez pół roku, ale decydujące były straszliwe zimowe walki w zrujnowanym mieście nad Wołgą. Bombardowania, pojedynki snajperów, walki wręcz, głód, choroby, beznadzieja, śmierć – a to wszystko przy mrozie sięgającym –25°C. Jeśli piekło kiedyś zamarznie, będzie wyglądało jak Stalingrad.

13. 0°F W GDAŃSKU
1709 r.
Wiele razy w świecie i Gdańsku bywało zimniej niż –17,7°C, ale ta właśnie temperatura zapisała się na wieki w annałach cywilizacji. Taki mróz zmierzył w mieście – i na jego podstawie ustalił punkt „zero” na swojej skali temperatury – gdańszczanin Daniel Fahrenheit. Skala Fahrenheita do dziś jest używana w USA i dobrze, że tylko tam, bo kompletnie jej nie łapiemy.

14. ZIMA STULECIA
1978/1979 r.
Tuż przed sylwestrem 1978 nad Polskę napłynęło lodowate powietrze połączone z gigantycznymi opadami śniegu. Sypało pięć dni non stop, zaspy miały po kilka metrów wysokości, w miastach przestała działać komunikacja, pociągi między miastami zasypało śniegiem po dach, a ponieważ nie dało się dostarczyć węgla, zaczęto wyłączać elektrownie... Na szczęście śnieżna apokalipsa trwała mniej niż dwa tygodnie – potem błyskawicznie przyszła odwilż i wszystko spłynęło.

15. LODOWATA PRZYJAŹŃ
1976 r.
Nie wyczyny Małysza czy Kowalczyk, nie olimpijskie złota Fortuny czy Stocha. Największym zimowym sportowym wydarzeniem z udziałem Polaków, które wstrząsnęło światem, był mecz Polska–ZSRR na mistrzostwach świata w hokeja. Przed tamtym starciem nasi hokeiści przegrali z Rosjanami (już wtedy 14–krotnymi mistrzami
świata) wszystkie 25 meczów, średnio tracąc w każdym po 10 bramek. Ale w katowickim Spodku wszystko stanęło na głowie: my wbiliśmy 6 goli, oni tylko 4 i nagle życie w komunistycznej Polsce stało się piękniejsze.

16. ŚMIERĆ GWIAZDORA

2002 r.
W USA mają Toma Cruise’a, w Anglii Jasona Stathama, w Polsce mamy Bogusława Lindę, a największym twardzielem i gwiazdorem kina akcji w Rosji był Siergiej Bodrow, bohater kultowych filmów „Brat” i „Brat 2”. Był – bo gdy miał 31 lat podczas kręcenia kolejnego filmu gigantyczna lawina śniegu i błota na Kaukazie zabiła jego i całą ekipę filmową.

17. WRAK TITANA
1912 r.
O „Titanicu” – najnowocześniejszym i najbardziej luksusowym statku świata, który zatonął po zderzeniu z górą lodową, zabierając życie większości pasażerów, gdyż miał za mało łodzi ratunkowych – napisano już tyle razy, że nie mamy co powtarzać. My więc wspomnimy o napisanym 14 lat wcześniej (w 1898 r.!) opowiadaniu Morgana Robertsona, opisującym katastrofę... „Titana”, najnowocześniejszego i najbardziej luksusowego statku świata, który zatonął... po zderzeniu z górą lodową, zabierając życie większości pasażerów, gdyż... miał za mało łodzi ratunkowych. Czujesz te zimne ciary na plecach?

18. WYPAD NA NARTY

2013 r.
Jest siedmiokrotnym mistrzem świata Formuły 1, rozbił niezliczone samochody przy prędkościach +200 km/h – ale wyłączyła go z życia zwykła, rekreacyjna przejażdżka na nartach, podczas której wywrócił się i walnął głową w kamień. Legendarny Michael Schumacher już od pięciu lat jest rośliną i nic nie wskazuje na to, żeby jego stan miał się kiedykolwiek poprawić.

19. REJS POD BIEGUNEM
1958 r.
Jeśli ktoś nie wierzył, że biegun północny nie leży na lądzie, a na lodowej czapie na Oceanie Arktycznym, to wyczyn okrętu USS „Nautilus” musiał go ostatecznie przekonać. Pierwszy amerykański atomowy okręt podwodny był też pierwszym na świecie, który przepłynął dokładnie pod biegunem. Poźniej Rosjanie, z właściwą sobie finezją, dopłynęli tam lodołamaczem – ale to już nie to samo.

20. WOJNA ZIMOWA

1939/1940 r.
Ustaliliśmy wcześniej, że Ruscy są mistrzami świata w zimę – ale Finowie są mistrzami Galaktyki. Podczas wojny toczonej w ekstremalnych warunkach (temperatury sięgały –40°C!) lekkie oddziały fińskich narciarzy masakrowały, całe sowieckie dywizje pancerne. Tylko jeden snajper Simo Häyhä zastrzelił 505 Rosjan, a łącznie ZSRR stracił tamtej zimy milion żołnierzy (zabitych i rannych). Powiało chłodem, co?

21. STYL V

1988/1989 r.
Przez sto lat mistrzowie skoków trzymali narty równolegle, jedna przy drugiej, lecz Jan Boklöv ze Szwecji miał inny pomysł: postanowił dziwacznie rozszerzać czuby nart w kształcie litery V. Kibice się z niego śmiali, eksperci krytykowali, zaś sędziowie odejmowali punkty za styl. Ale Szwed się uparł – i skakał tym swoim śmiesznym sposobem tak daleko, aż wywalczył Puchar Świata i wszyscy zaczęli go naśladować. Największa rewolucja w historii skoków narciarskich stała się faktem!

22. ŚNIEŻNA ORGIA
1511 r.
Bałwany–prostytutki, bałwany uprawiające seks, bałwany sikające na siebie nawzajem... Ponad 100 takich hardkorowych bałwanów, ulepionych przez mieszkańców Brukseli na ulicach miasta, nie było zwykłą rubaszną rozrywką, lecz protestem przeciw ówczesnej władzy, który trwał całą zimę – i zapisał się w historii na wieki.

23. ZAGŁADA DIATŁOWA
1959 r.
Co wydarzyło się w nocy podczas studenckiej wyprawy w góry północnego Uralu? Namiot, w którym spało dziewięciu uczestników ekspedycji, był rozcięty od środka. Ludzie w panice uciekali z niego w śnieg boso, w samej bieliźnie. Nikt nie przeżył. Część zamarzła jeszcze przed świtem, a część miała obrażenia podobne do tych, które odnoszą ofiary wypadków samochodowych... Śledczy nigdy nie ustalili, co tak naprawdę się stało. Jako przyczynę śmierci dziewięciu studentów na Uralu podano „działanie nieznanej siły”...

24. POKÓJ Z WIDOKIEM
1018 r.
Kiedyś to były zimy! W zdobycznym, zasypanym śniegiem Budziszynie Bolesław Chrobry i cesarz Henryk II zawarli pokój, na mocy którego Niemcy oddały Polsce Milsko i Łużyce. Kolejny raz tak blisko Berlina byliśmy dopiero w 1945 roku, ale to była już wiosna, więc się nie liczy.

Artykuł ukazał się w magazynie CKM nr 2/2017


Dodał(a): CKM/ fot. istockphoto.com Sobota 12.01.2019