Ćwicz pamięć!
Pamięć natychmiastowa. Wykorzystywana jest do szybkiego zapamiętywania numerów telefonów, krótkich informacji, wskazówek oraz imion i nazwisk ludzi, których właśnie poznałeś. Informacje znikają z mózgu już po kilka minutach.
Pamięć krótkotrwała. W tym miejscu przechowuje się dane tymczasowe z rodziny wydarzeń codziennych: w co dziś byłeś ubrany, co było głównym tematem wiadomości, co wczoraj jadłeś na kolację. Dane takie utrzymują się przez kilka dni, po czym ulatują niczym wspomnienia o letniej przygodzie. Pamięci krótkotrwałej używasz także do zapamiętania elementów testu czy prezentacji. Jeśli wspomnienie jest wystarczająco ważne, przechodzi do kolejnej szuflady.
Pamięć długotrwała. To tutaj lądują wszystkie ważne fakty, informacje, wspomnienia: data ślubu, dzień narodzin potomstwa, numer NIP-u, PIN-u, PIT-u i konta bankowego, polisy ubezpieczeniowej, no i oczywiście pierwszy pocałunek. Dostęp do pamięci długotrwałej uzyskuje się bezpośrednio, tzn. myśląc o danym zdarzeniu, albo pośrednio, poprzez bodziec zewnętrzny taki, jak zapach, dźwięk czy obraz.
Gimnastyka, gimnastyka
Istnieją sposoby, które pozwalają zapamiętywać lepiej. Przykładem może być słoń Trąbalski, który zawiązał supeł na trąbie. Lepiej jednak podjąć ćwiczenia umysłowe, które spowodują, że twój mózg łatwiej będzie przyswajał i bezpieczniej magazynował dostępną ci wiedzę. Oto kilka ćwiczeń zalecanych przez dr Francisa Pirozzolo, neuropsychologa z Kolegium Medycyny Baylor w Houston (USA).
- Twórz słowa. Żeby zapamiętać krótką listę słów czy spraw do załatwienia (np. zakupy, telefony), z pierwszych liter np. imion lub nazwisk osób, do których masz zadzwonić, utwórz jedno słowo. Piotr, Renata, Anna, Czarek i Agnieszka = PRACA. Ogórki, bułka, indyk, ananas, dżem = OBIAD. Technika ta zwana jest mnemoniką.
Stan skupienia. Świat wokół ciebie pędzi jak szalony. Naucz się sztuki koncentrowania się w chaosie. Osiągnij stan skupienia niezależnie od tego, co dzieje się wokół. Czytaj książkę przy radiu rozkręconym na cały regulator, oglądaj trzy filmy naraz, rozwiązuj krzyżówkę i prowadź rozmowę przez telefon, pisz list i słuchaj wiadomości. Spróbuj pamiętać, co przeczytałeś, zobaczyłeś, usłyszałeś i powiedziałeś. Nauczysz się w ten sposób wybierać to, co ważne, a to duży krok ku polepszeniu pamięci.
Grupuj. Mózg najlepiej pamięta pojedyncze bodźce, jeśli są zebrane w grupy po pięć—dziewięć. Jeśli zatem musisz zapamiętać długą listę spraw (np. 30 rzeczy), podziel ją na sześć grup po pięć. System zwany grupowaniem proponuje łączyć przedmioty (sprawy) w zbiory tematyczne. Na przykład na liście zakupów stwórz grupę warzyw, konserw, itp.
Używaj wyobraźni. Jeśli masz kłopoty z zapamiętywaniem nazwisk, spróbuj wizualizować. Powiąż nazwisko osoby z jakąś rzeczą albo czynnością i „namaluj” sobie w głowie obrazek. Na przykład, żeby zapamiętać nazwisko „Kozłowski”, wyobraź sobie kozła. W umocnieniu skojarzeń pomoże rymowanie. Na przykład jeśli Marek nosi okulary, zapamiętaj go jako Marka Okularka.
Włóż do szuflady. Jeśli często gubisz różne rzeczy albo kładziesz je w jakichś dziwnych miejscach (portfel wśród koszul, skarpety w kuchni, kluczyki do auta w lodówce), wymyśl sobie specjalną „szufladę”. W tym jednym miejscu kładź co dzień przedmioty, które zawsze się gdzieś zapodziewają. Nie musi to być nawet prawdziwa szuflada; szafka, nocny stolik czy blat w kuchni zadziałają równie dobrze: szybko wyrobisz w sobie nawyk. I już nigdy więcej nie będziesz sobie rwał włosów z głowy, biegając jak pan Hilary w poszukiwaniu okularów.
Fatalna piątka
Niezależnie od różnic w mózgach kobiet i mężczyzn, pamięć można wyćwiczyć sobie dokładnie w ten sam sposób. Dokładnie w ten sam sposób można sobie też zrujnować pamięć, choć tutaj występują pewne różnice. Poniżej zestawienie czynników, które niszczą pamięć. Jeśli chciałbyś więc zapomnieć dokładnie wszystko, nawet jak się nazywasz, nie oszczędzaj się i stosuj wszystkie pięć sposobów.
Stres. U mężczyzn stres zmniejsza koncentrację i osłabia pamięć krótkotrwałą. Jeśli musisz zapamiętać coś ważnego, przeznacz na to określony czas. Nie spiesz się i nie pozwól sobie przeszkadzać.
Brak snu. Kiedy ty śpisz, twój mózg „kataloguje” wspomnienia i po prostu odpoczywa. Tylko wystarczająco długi sen zapewni ci chłonność umysłu, odpowiednią czujność, wysokie możliwości percepcyjne i zdolność do koncentracji. Więc nie pozbawiaj się conocnego snu, bo możesz się w ten sposób pozbawić pamięci.
Nadciśnienie. Źle wpływa na pamięć krótkotrwałą, spowalnia myślenie, może też powodować obumieranie tkanek mózgu poprzez pozbawienie ich dopływu krwi i składników odżywczych. Regularnie sprawdzaj ciśnienie krwi.
Alkohol. Już kilka piw źle wpływa na koncentrację, więc wątpliwe jest, żebyś mógł przypomnieć sobie szczegóły, a nawet wydarzenia, które obserwowałeś, będąc pijanym. Poza tym alkohol zabija komórki mózgowe. Nadużywanie alkoholu zmniejsza z czasem zdolność do przechowywania wspomnień z pamięci długotrwałej i przypominania ich sobie.
Papierosy. Palenie fatalnie oddziałuje na pamięć, ponieważ zwęża arterie i zmniejsza dopływ krwi do mózgu. Badania wykazały, że niepalący przypominają sobie listę liczb szybciej niż palący i uzyskują lepsze wyniki w standardowych testach pamięci.